كند. اما در خفيه نسبت به او كارها دارد كه با وجود آن ظن به هم مىرسد كه هرگاه عمرو مطلع شود بر آن، راضى نخواهد بود. آيا به همان ظاهر اكتفا مىتوان كرد يا نه؟
جواب: ظاهرا صورتى ندارد، به جهت آنكه شاهد حال بايد كاشف از طيب نفس مالك و رضاى او در نفس الامر باشد، هر چند به حسب اعتقاد آن شخص متصرف، باشد و در ما نحن فيه رضا و طيب معلق است در ظاهر به عدم آن كارها كه نسبت به او در نظر دارد و فروع اين مسئله بسيار است، بايد با خبر بود.
98 - سؤال: زخم را جبيره به تنهايى كفايت مىكند يا بايد تيمم نيز بكند؟ و جبيره و تيمم كدام است؟
جواب: در صورتى كه تكليف او جبيره است، ديگر تيمم در كار نيست و بيان صورت جبيره و تيمم را طول داده‌اند. در اينجا نمىگنجد و در كتاب مرشد العوام بيان آن را كرده‌ام، به آن رجوع كنند.
99 - سؤال: هر گاه چاهى در مسجد كنده شود به هر نحوى كه باشد و در هر موضع از آن كه باشد و به هر نحو اجرتى كه باشد، خواه حلال و خواه حرام. هر گاه كسى از آن آب بكشد و وضو بسازد و زيادتى آب را به خانه برد، جايز است يا نه؟ و آلت آب كشيدن هر گاه حرام باشد، مضر به وضو است يا نه؟
جواب: مسجد عبارت است از محلى كه وقف شده باشد از براى نماز و جايز نيست كه كسى در آن تصرف بكند كه منافى آن باشد و شكى نيست كه چاه كندن منافى و حرام است و معلوم نيست كه وضو به آن، صورتى داشته باشد و اما مثل باغچه مسجد و فضاى در مسجد و امثال آن كه از مرافق مسجد است و كندن چاه در آن، باعث انتفاع اهل مسجد و مترددين او مىشود، پس ظاهر اين است كه غير مالك واقف هم تواند در آن چاهى از براى مسجد و اهل آن بكند، هرگاه از راه ديگرى ضرر بر آن مترتب نشود و وضو ساختن به آن جايز است و همچنين ساير استعمالات، مادامى كه كراهتى از اوليا يا مالكان ظاهر نشود و حرمت پول كندن چاه و آلت كشيدن آب، باعث حرمت آب و استعمال آن نمىشود، هر چند تصرف در آن پول و آلات حرام باشد.