كتاب الحج 414 - سؤال: كسى كه نماز طواف او باطل باشد، حج او باطل مىشود يا نه؟
جواب: بخصوص اين مسئله تصريحى در كلام علما در نظر نيست. بلى مسئله ترك نماز را متوجه شده‌اند و مشهور و اظهر در صورت نسيان نماز طواف، اين است كه هرگاه عود كل طواف و بجا آوردن نماز مستلزم مشقتى نيست برگردد و بجا آورد و هرگاه بر او شاق باشد، هر جا كه به خاطرش آيد، همانجا نماز را بكند. و اين مقتضاى جمع بين الاخبار است. و ظاهر اين است كه جاهل به وجوب نماز هم حكم او چنين است. چنانچه حديث صحيح دلالت بر آن دارد. و اما هرگاه كسى كرده عمدا ترك كرده باشد، پس شهيد ثانى در مسالك فرموده است كه اصحاب ما حكم آن را ذكر نكرده اند و اصل، اقتضاى آن مىكند كه با امكان بر گردد و بجا آورد. و با تعذر، هر جا كه ممكن شود بجا آورد. و ظاهر اين سخن، آن است كه حج هيچ وقت فاسد نمىشود و صاحب مدارك در آن اشكال كرده است و گفته است شكى در وجوب اتيان با امكان نيست. اما در صورت تعذر محتمل است كه نماز در ذمه او باقى ماند تا او را ممكن شود برگشتن.
و فرموده است كه در صحت افعال بعد از طواف هم اشكال است از راه اينكه صادق است كه افعال را بجا آورده، پس بايد مجزى باشد. و از راه اينكه چون كه بر وجهى كه شارع فرموده نكرده است، پس بايد مجزى نباشد و صاحب كفايه هم تابع او شده در اشكال و