خصوصا در وقتى كه مظنه بر قادر شدن بر قضا از براى او نبود و به هر حال هرگاه از كفاره دادن عاجز باشد بر او چيزى نيست والله العالم.
410 - سؤال: در ماه مبارك هرگاه شخصى قصد مكانى داشته باشد كه چهار فرسخ باشد و اراده رجوع قبل از ده روز دارد، روزه او را صحيح مىدانند يا نه؟ يا احتياط را بگيرد و عوض را هم بگيرد؟
جواب: اظهر، بطلان روزه است و احوط آن است كه بگيرد روزه را و قضا را هم بگيرد و قضا را البته بگيرد. والله العالم.
411 - سؤال: كسى كه در ماه مبارك، احكامى كه از او مىپرسند از مسئله و غيره، از راه بىمبالاتى جواب مىگويد و يحتمل كه دروغ هم مىگويد و به حرام افطار مىنمايد و فحش مىگويد، روزه‌اش صحيح است يا نه؟ و بر فرض بطلان، قضا و كفاره لازم است يا قضاى تنها؟
جواب: مشهور ميان علما، بلكه اظهر آن است كه دروغ گفتن به خدا و رسول و ائمه (ع) مجملا مبطل روزه است و موجب قضاست و احوط آن است كه كفاره نيز بدهد و سيد مرتضى دعوى اجماع بر وجوب كفاره كرده و كسى كه قابليت فتوا ندارد در هيچ وقت فتوا ندهد. و اما ظاهر اين است كه تا علم به ناحق بودن فتوا ندارد روزه باطل نشود. والله العالم.
412 - سؤال: شخصى را بى تقصير محبوس نمايند كه به اردوى شاه ببرند، روزه و نمازش را قصر كند؟ يا تمام و روزه را بگيرد؟ و هرگاه ملازم باشد و گريخته باشد كه او را گرفته مىبرند، چه كند در باب نماز و روزه؟
جواب: محبوس هرگاه علم دارد كه نمىتواند خلاص شود يا مظنه به اين معنى دارد، پس بايد قصر كند در نماز و روزه، هرگاه داند كه او را به حد مسافت شرعى معتبر در سفر مىبرند و هرگاه مظنه خلاص شدن و گريختن قبل از طى مسافت معتبره، دارد يا احتمال مساوى مىدهد قصر نكند و در اين باب ملازم ديوان و غير ملازم فرقى ندارد، مگر آنكه آن شخص به اختيار خود ملازمت را كرده بوده است و هنوز توبه نكرده