الحرام واقع شده بود. و اين روايت و نظائر آن دلالت مىكند اذان سالها قبل از هجرت تشريع شده بوده است; چنان كه ابن حجر عسقلانى در شرح خود بر صحيح بخارى، و حلبى در سيره خود (1)، اعتراف به چنين دلالتى مىكنند و مىگويند: احاديثى وارد شده است دال بر آن كه: اذان در مكه قبل از هجرت تشريع شده بود.
فقط تنها ايرادى كه ابن حجر نسبت به روايت مذكور اظهار مىكند: وقوع طلحة بن زيد در سند حديث است كه درباره او مىگويد: وهو متروك ولى اگر كسى دقت در احاديث رؤيا بكند مىبيند - كما اينكه بررسى آن خواهد آمد - در اسانيد آنها كسانى واقع شده اند كه اگر طلحة بن زيد بر آنها راجح نباشد دست كم تفاوتى با آنها ندارد و از اينجا است كه روشن مىشود دليلى بر ترجيح روايات رؤيا نيست.
2 - عن انس:
إن جبرئيل أمر النبى (صلى الله عليه وآله) بالاذان حين فرضت الصلاة. (2) و ما مىدانيم كه نماز از همان ابتداى بعثت تشريع شده بود و پس تشريع اذان ربطى به رؤيا ندارد.
3 - عن عائشة:
لما أسرى بى أذن جبرئيل فظنت الملائكة أنه يصلى بهم فقدمني فصليت. (3) للبزاز و غيره من حديث على:
لما أراد الله أن يعلم رسوله الاذان أتاه جبريل بدابة يقال لها البراق فركبها... و فيه: إذ خرج ملك من وراء الحجاب فقال: الله أكبر الله أكبر. وفي آخره: ثم أخذ الملك بيده فأم باهل السماء. (4) ابن حجر بعد از نقل حديث مىگويد: زياد بن منذر ابو الجارود در سند واقع شده