يا دعا است ومعلوم شود كه كلام ادمى است احوط ان است كه دو سجده سهو براى ان بجا اورد لكن ظاهر ان است كه واجب نباشد زيرا كه سجده سهو در صورت سهو واجب مىشود ودر اين فرض سهو نبوده چنانچه هر گاه چيزى بزبان او جارى شود يا كلمه را غلط گفته باشد از اعراب يا ماده يا مخارج حروف سجده سهو براى ان واجب نيست (شصت وسيم) اگر در نماز عكس ترتيب كرده باشد مثل انكه حمد را بعد از سوره خوانده باشد سهوا ودر ركوع متذكر شود سجده سهو واجب نمىشود زيرا كه زياده ونقيصه در نماز نشده هر چند احوط است زيرا كه محتمل است از باب نقص سوره بعد از حمد واجب باشد بلكه محتمل است دفعه ديگر براى زيادى سوره قبل از حمد نيز واجب باشد (شصت وچهارم) اگر قضاء سجده يا تشهد فراموش شده بر او باشد وپيش از بجا اوردن ان مبطل نماز بعمل اورد يا معلوم شود بطلان نماز وجوب ان ساقط مىشود وبايد نماز را اعاده كند وهر گاه موجب سجده سهو در نماز بعمل اورده ونماز را باطل كند احوط آنست كه سجده سهو را بجا اورد هر چند اقوى سقوط وجوب آن است نيز وهم چنين است در صورتيكه بطلان نماز معلوم شود وبنابر اين اگر نماز بخواند بعد از ان اعاده كند آن را باحتياط وجوبى يا ندبى وبعد از ان بداند كه موجب سجده سهو در هر دو نماز موجود شده كافى است بجا اوردن سجده سهو يك مرتبه وهم چنين هر گاه يك نماز قضا بر او باشد مردد ميان دو نماز يا سه نماز مثلا ودو نماز يا سه نماز را بجا اورد بعد از ان بفهمد كه موجب سجده سهو در همه ان نمازها موجود شده كفايت مىكند يك مرتبه سجده سهو بجا اورد بقصد نماز واقعى هر چند احوط تكرار ان است بعدد نمازها (شصت وپنجم) هر گاه شك كند در ركعتى كه يك سجده بجا اورده يا دو سجده يا سه سجده پس اگر در محل باشد بنا گذارد كه يك سجده بجا اورده وديگرى را بياورد واگر از محل ان تجاوز كرده بنا گذارد كه دو سجده بجا اورده وچيزى بر او نيست بخلاف انكه مردد باشد بين يك وسه كه بايد برگردد ويك سجده ديگر بجا اورد اگر هنوز داخل ركوع بعد نشده باشد والا يك سجده را بعد از نماز قضا كند ودو سجده سهو نيز بجا اورد (شصت وششم) اگر جزئى از اجزاء نماز را بسبب جهل بحكم ترك كرده باشد بايد نماز را اعاده كند بنابر احوط هر چند جزء ركنى نباشد بلى هر گاه با جهل بحكم بسبب فراموشى جزء نماز را ترك كرده باشد باين كه با اعتقاد استحباب ان بنا داشته كه بجا اورد وفراموش كند آن را
(٤٦٢)