با تعقيب وفاصله شدن زمان كمى بلكه بمجرد نافله كردن هم تفريق محقق نمىشود در صورتيكه فصل طولاني نشود واقوى آنست كه سقوط اذان در موارد مذكوره از باب رخصت است نه عزيمت پس اگر اذان بگويد حرام نيست اگر چه احوط ترك آن است خصوص در سه مورد اول (مسألة 2) استحباب اذان مؤكد نيست بر كسيكه نمازهاى قضا بجا مىاورد در هر پنج نماز بلكه كفايت مىكند يك اذان براى نماز اول وهر كدام از نمازهاى بعد را با اقامه تنها بجا اورد (مسألة 3) اذان واقامه ساقط است در چند مورد اول براى كسيكه داخل نماز جماعتى شود كه اذان واقامه براى آن گفته باشند اگر چه او نشنيده باشد يا در وقت انها حاضر نباشد يا مسبوق بركعتى يا ركعاتى باشد ودر اين صورت مشروعيت اذان واقامه گفتن او خالى از اشكال نيست دويم كسيكه داخل مسجدى شود كه مشغول نماز جماعت باشند يا فارغ شده باشند وصفوف جماعت هنوز متفرق نشده باشد كه در اين صورت اذان واقامه از او ساقط است از باب رخصت نه عزيمت بنابر اقوى چه بخواهد نماز فرادى كند يا بجماعت چه امام باشد يا ماموم ودر سقوط چند چيز معتبر است اول انكه نماز او ونماز جماعت هر دو ادائي باشد پس هر گاه يكي از آن دو نماز يا هز دو قضائي باشد چه قضاء از خود او باشد يا از غير بتبرع يا اجاره ساقط نيست دويم اشتراك آن دو نماز در وقت پس اگر مثلا نماز جماعت عصر باشد در اخر وقت وان شخص بخواهد نماز مغرب بخواند اكتفاء باذان واقامه جماعت نكند سيم انكه نماز او با نماز جماعت در يك مكان باشد پس اگر يك كدام داخل مسجد وديگرى در سطح آن نماز بخوانند سقوط انها مشكل است وهم چنين است هر گاه فاصله ميانه انها بسيار باشد چهارم انكه در نماز جماعت اذان واقامه گفته باشند پس هر گاه فاصله نگفته باشند اگر چه بسبب انكه اذان واقامه ديگرى را شنيده باشند ترك كرده باشند كه در اين صورت از او ساقط نمىشود پنجم انكه نماز جماعت انها صحيح باشد پس در صورتيكه مامومين مثلا امام را فاسق دانند واقتدا كرده باشند حكم سقوط جارى نيست وهم چنين است اگر نماز انها از جهة ديگر باطل باشد ششم انكه نماز انها در مسجد باشد پس در صورتيكه در غير مسجد باشد سقوط اذان واقامه مشكل است وچون اقوى آنست كه در تمام موارد سقوط انها از باب رخصت است نه عزيمت هر مورديكه شك در سقوط داشته باشد احوط عدم سقوط آن است مثل صورتيكه شك كند كه ايا جماعت متفرق شده