ولكن در صورتيكه بعد از قسمت تركه موصى له منعتق شود از تركه او ارث نمىبرد زيرا كه در آنوقت عبد بوده ومانع از ارث بردن داشته بخلاف صورتيكه پيش از قسمت متعلق شود كه با ساير ورثه كه در طبقه او باشند شريك خواهد بود وبنابر آنكه بگوئيم كه بقبول وارث مملوك از موصى منتقل بوارث مىشود منعتق نمىشود بلكه حسب الوصيه ملك ورثه خواهد بود مگر در صورتيكه آنمملوك بر تمام ورثه يا بر بعض آنها نيز منعتق باشد كه بقبول آزاد مىشود وليكن از تركه موصى له ارث نمىبرد مگر در صورتيكه ورثه او متعدد باشند وهنوز قسمت نكرده باشند " هفتم " در قيام وارث موصى له بجاى او فرق نيست بين وصيت تمليكيه وعهديه (مسألة 8) گذشت كه در وصيت عهديه قبول معتبر نيست بلكه اعتبار آن در وصيت تمليكيه نيز معلوم نيست وبر فرض اعتبار آن مختص است بمورديكه موصى له شخص معين يا اشخاص معينه باشند بخلاف مورديكه موصى له نوع باشد مثل علماء يا فقراء ونحو آنها ومورديكه موصى له جهة باشد مثل مدارس يا مساجد ونحو آنها كه قبول فردى از افراد نوع يا قبول حاكم شرع در آن معتبر نيست هر چند محتمل است اعتبار آن بلكه برد فردى از افراد نوع نيز باطل نمىشود اگر چه آن نوع منحصر بفرد شده باشد (مسألة 9) در تحقق وصيت كافى است هر چه بر آن دلالت كند از الفاظ يا افعال مثل اشاره يا كتابت اگر چه متمكن از لفظ باشد بشرط آنكه دلالت لفظ يا فعل صريح يا ظاهر در وصيت باشد زيرا كه ظاهر فعل مثل ظاهر لفظ معتبر است بلكه وجود وصيت نامه بخط ومهر او كه معلوم باشد بعنوان وصيت نوشته كافى است ودر روايت است كه سزاوار نيست كه مرد مسلمان شبى بخوابد مگر آنكه وصيت نامه اش زير سرش باشد ومنقولست كه راوى گفت عريضه كردم بسوى امام عليه السلام كه مردى وصيت نامه بخط خود نوشته وورثه اش را خبر نكرده كه وصيت كرده وانچه خواسته در آن ثبت كرده اما بر ورثه واجبست كه بوصيت نامه عمل نمايند آنحضرت جواب نوشت كه اگر اولاد دارد بايد آنچه در وصيت نامه پدر مى يابند عمل كنند از وجوه بر وغيران " فصل اول " در شرايط موصى وان چند چيز است " اول " بلوغ پس وصيت نا بالغ باطل است بلى وصيت پسريكه بده سال رسيده ووجوه معروف را مىداند براى ارحام وغير ايشان صحيح است " دويم " عقل ووصيت مجنون باطل است بلى وصيت مجنون ادواري در حال افاقه اش صحيح است وهم چنين وصيت مست در حال مستى باطل است ومعتبر نيست در صحت وصيت استمرار عقل پس اگر وصيت كند وبعد از آن ديوانه شود بصحت باقى است چنانچه به بيهوش شدن بعد از آن