الغاية القصوى (فارسي) - لليزدي ترجمة الشيخ عباس قمي - ج ٢ - الصفحة ٢٣٨
ومضمون له منكر باشد قول منكر مقدم است با قسم وهم چنين قول او مقدم است اگر مضمون عنه بگويد ضامن تمام دين شده ومضمون له بگويد ضامن بعض آن است بخلاف صورتيكه مضمون له بگويد ضامن در وقت ضمان معسر بوده ومضمون عنه بگويد دارا بود كه قول مضمون عنه مقدم است وهم چنين اگر مضمون له ادعا كند كه در ضمن العقد برايش خيار فسخ قرار داده ومضمون عنه منكر خيار باشد كه قول او مقدم است وهم چنين اگر مضمون له بمضمون عنه گويد ضمان باطل بوده پس خودت مديونى ومضمون عنه گويد صحيح بوده وبر عهده ضامن است قول مضمون عنه مقدم است (مسئلة 2) اگر ضامن ومضمون له نزاع كنند در اصل ضمان يا در ثبوت دين وعدم آن يا در مقدار دين يا در مقداريكه ضامن شده يا در آنكه در دين مؤجل تنقيص اجل يا شرط تعجيل شده يا نه يا در آنكه علاوه از دين چيزى بر ضامن شرط شده يا نه قول ضامن مقدم است وهر گاه خلاف كنند با آنكه دين معجل بوده در آنكه شرط اجل در ضمان كرده اند يا نه ويا آنكه در مؤجل آيا بر مدتش افزوده اند يا نه يا در آنكه مال الضمان را وفا كرده يا نه يا آنكه مضمون له ابراء جميع مال الضمان يا بعض آن نموده يا نه يا در آنكه در ضمان مقيد شده بر ضامن كه از مال معينى دهد كه تلف شده تا باطل شود ضمان يا در آنكه براى ضامن خيار فسخ قرار داده يا نه يا در آنكه چيزى بر مضمون له شرط شده يا نه يا در آنكه ضامن بر او شرط كرده كه عوض مال الضمان چيزى باو دهد با فرض آنكه قيمت آن كمتر از دين است در تمام صور قول مضمون له مقدم است (مسئلة 3) اگر ضامن ومضمون عنه خلاف كنند در آنكه اذن بضمان داده يا نه يا در آنكه ضامن اداء مال الضمان نموده تا بتواند باو رجوع كند وعوض بگيرد يا نه يا در مقدار دين بآنكه ضامن ميگويد ده ليره ضامن دين تو شده ام مثلا واو بگويد پنج ليره ضامن شدى يا در آنكه چيزى بر مضمون عنه شرط كرده اند يا نه يا در آنكه شرط خيار براى ضامن شده يا نه در جميع صور قول مضمون عنه مقدم است و هر گاه اين دو خلاف كنند در اصل ضمان يا در مقدار دينى كه ضامن شده وضامن منكر زياده باشد قول ضامن مقدم است (مسئلة 4) اگر ضامن منكر ضمان باشد ومضمون له اقامه بينه كند بر ضمان او ومال الضمان را از او بگيرد او نميتواند بمضمون عنه كه منكر اذن يا منكر دين باشد رجوع كند وعوض بگيرد زيرا كه معترف است كه مال را از او بظلم گرفته اند بلى در صورتيكه ادعا كند كه مديون اذن داده كه قرض او را بدهم
(٢٣٨)
مفاتيح البحث: الإختيار، الخيار (4)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 ... » »»